บทความวิชาการ
บทบาทที่ไม่เกี่ยวข้องกับยีนของยาสเตียรอยด์พ่นจมูก ในโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ : แนวทางการนำไปใช้สำหรับเภสัชกรชุมชน
ชื่อบทความ บทบาทที่ไม่เกี่ยวข้องกับยีนของยาสเตียรอยด์พ่นจมูก ในโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ : แนวทางการนำไปใช้สำหรับเภสัชกรชุมชน
ผู้เขียนบทความ ดร.ภก.ประยุทธ ภูวรัตนาวิวิธ ภาควิชาเภสัชกรรมปฏิบัติ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
สถาบันหลัก ศูนย์การศึกษาต่อเนื่องทางเภสัชศาสตร์
รหัสกิจกรรม 0001-1-000-001-04-2559
ผู้ผลิตบทความ วารสารวงการยา
การเผยแพร่บทความ ผู้ประกอบวิชาชีพทุกคน 
วันที่ได้รับการรับรอง 01 เม.ย. 2559
วันที่หมดอายุ 31 มี.ค. 2560
หน่วยกิตการศึกษาต่อเนื่อง 1 หน่วยกิต
บทคัดย่อ
โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ (allergic rhinitis, AR) เป็นภาวะผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ที่แสดงออกทางจมูก เกิดจากสารก่อภูมิแพ้ (antigen) เข้าสู่ร่างกายแล้วทำปฏิกิริยากับเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกัน และทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุจมูก(1) อาการแสดงของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ ได้แก่ อาการคัน จาม น้ำมูกไหล คัดจมูก เป็นต้น(1) ข้อมูลระบาดวิทยาระบุว่าโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ มีอุบัติการณ์เกิดมากขึ้นเรื่อย ๆ ข้อมูลในปี พ.ศ. 2551 พบว่ามีผู้ป่วยโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้เพิ่มขึ้น คิดเป็น 3 เท่า นับจากการสำรวจครั้งใหญ่ในประเทศไทยเมื่อปี พ.ศ. 2545(2) และหากผู้ป่วยมีความรุนแรงของโรคอยู่ในระดับปานกลางถึงมาก จะส่งผลรบกวนการทำกิจวัติประจำวัน ลดความสามารถในการเรียน ลดความสามารถในการออกกำลังกาย และรบกวนการนอน ซึ่งนำไปสู่การลดคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยในที่สุด(1,3) แนวทางการรักษาโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ในปัจจุบัน ระบุว่าให้เริ่มจากการหลีกเลี่ยงการได้รับสารก่อภูมิแพ้ให้ได้มากที่สุดก่อน แต่หากผู้ป่วยมีอาการรุนแรงมากขึ้น ให้จัดระดับความรุนแรงของโรค และเริ่มรักษาด้วยยา ในกรณีที่อาการรุนแรงน้อย และอาการยังไม่รบกวนคุณภาพชีวิต ให้เริ่มจากการใช้ยาต้านฮีสตามีน และ/หรือยาหดหลอดเลือด สำหรับในกรณีที่อาการรุนแรงปานกลางถึงมาก หรืออาการที่เกิดขึ้นรบกวนคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย ไม่ว่าจะมีระดับความรุนแรงใด สามารถใช้ยาสเตียรอยด์พ่นจมูกเดี่ยว ๆ และ/หรืออาจใช้ยาต้านฮีสตามีนเป็นยารักษาร่วมได้(1,3) แต่อย่างไรก็ตามในทางปฏิบัติ โดยเฉพาะในบริบทร้านยา พบว่ายังเกิดความไม่แน่ใจเกี่ยวกับการจ่ายยาสเตียรอยด์พ่นจมูก โดยเฉพาะเรื่องข้อบ่งใช้ ประสิทธิภาพ ความปลอดภัย และยังคงเกิดความสับสนในด้านการรับรู้ข้อมูลว่า ยาสเตียรอยด์เป็นยาที่แสดงประสิทธิผลช้า จึงมักไม่เลือกจ่ายยานี้เป็นยาทางเลือกแรกสำหรับโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ หรืออาจมีผู้ป่วยบางรายที่ระบุว่า “ไม่ต้องการใช้เพราะกังวลเรื่องราคายาที่ค่อนข้างสูง ทั้งๆ ที่โรคมีความรุนแรงมาก และรบกวนคุณภาพชีวิต” จึงทำให้เภสัชกรชุมชนเกิดความกังวลใจในการเลือกจ่ายยาสเตียรอยด์พ่นจมูก และเลือกจ่ายเฉพาะยาต้านฮีสตามีน และ/หรือยาหดหลอดเลือดให้แก่ผู้ป่วยแทน ซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยยังคงไม่หายจากอาการจมูกอักเสบภูมิแพ้ในที่สุด บทความนี้จะทบทวนบทบาทของยาสเตียรอยด์พ่นจมูกในโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ โดยมุ่งนำเสนอข้อมูลกลไกของยาสเตียรอยด์พ่นจมูกที่ไม่เกี่ยวข้องกับยีน และนำเสนอแนวทางปฏิบัติที่เหมาะสมสำหรับการใช้ยานี้ในบริบทของเภสัชกรชุมชน
คำสำคัญ
วิธีสมัครสมาชิก
บริษัท สรรพสาร จำกัด 71/16 ถ.บรมราชชนนี แขวงอรุณอมรินทร์ เขตบางกอกน้อย กทม. 10700 โทร. 0-2435-2345 ต่อ 225,109 โทร./แฟกซ์ 0-2435-4024 แฟกซ์ 0-2423-2286