บทคัดย่อ
โรคทางสมองที่เกี่ยวข้องกับแอมโมเนียในเลือดสูง หรือภาวะ hyperammonemic encephalopathy ถือเป็นหนึ่งในอาการไม่พึงประสงค์ที่พบได้จากการใช้ยา valproate แม้อุบัติการณ์การเกิดภาวะดังกล่าวจะค่อนข้างต่ำ แต่ก็สามารถทำให้เกิดความผิดปกติต่อความรู้สึกตัว ความคิด การรับรู้ ทำให้เกิดอาการชัก และอาจรุนแรงเข้าสู่ภาวะ coma และเสียชีวิตได้ กลไกของยา valproate ที่ทำให้เกิดภาวะนี้เกิดจากการที่ยา valproate ไปมีผลยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ที่ใช้ในกระบวนการทำลายแอมโมเนียที่ตับและเพิ่มการสร้างแอมโมเนียที่ไต ส่งผลให้ปริมาณแอมโมเนียในร่างกายทั้งในเลือดและระบบประสาทส่วนกลางสูงขึ้น การรักษาภาวะนี้ให้พิจารณาตามระดับแอมโมเนียในเลือดร่วมกับอาการแสดงของผู้ป่วย แล้วพิจารณาการลดขนาดหรือหยุดยา valproate และ/หรือให้ยา lactulose หรือ carnitine ในรายที่มีอาการรุนแรงมาก อาจพิจารณารักษาด้วยการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม