บทคัดย่อ
การละลายของตัวยาเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ตำรับยาสามารถแสดงฤทธิ์การรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ตัวยาส่วนใหญ่รวมทั้งสารสำคัญที่อยู่ระหว่างการพัฒนาเป็นตัวยากลับมีปัญหาการละลายทำให้มีการศึกษาวิธีการเพิ่มอัตราการละลายของตัวยาเป็นจำนวนมากตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ตัวยารูปแบบของแข็งในตำรับที่ออกจำหน่ายมักอยู่ในรูปผลึกเนื่องจากมีความคงสภาพ แต่รูปผลึกมีความสามารถในการละลายต่ำ จึงส่งผลต่อประสิทธิภาพในการรักษา การปรับสมบัติผลึกเพื่อเพิ่มอัตราการละลายของตัวยาเป็นวิธีหนึ่งที่มีการศึกษาอย่างต่อเนื่องและมีตำรับยาที่ใช้วิธีนี้ออกจำหน่ายแล้ว โดยเฉพาะการเปลี่ยนตัวยาจากรูปผลึกให้อยู่ในรูปอสัณฐานในระบบกระจายตัวของแข็ง (solid dispersion) ที่ใช้พอลิเมอร์ที่ละลายน้ำได้ดี (water-soluble polymer) เป็นตัวพาและการเตรียมตัวยาในรูปผลึกร่วม (cocrystal) ทั้งสองวิธีดังกล่าวสามารถเพิ่มอัตราการละลายและปรับปรุงชีวประสิทธิผลของตัวยาได้อย่างชัดเจน สามารถผลิตในระดับอุตสาหกรรมได้ด้วยเครื่องมือและเทคโนโลยีที่มีการพัฒนามาควบคู่กัน อย่างไรก็ตามทั้งสองวิธียังมีข้อจำกัดที่ทำให้ไม่สามารถประยุกต์ใช้ได้กับตัวยาทุกชนิด ดังนั้นจึงมีการวิจัยที่เกี่ยวกับการปรับสมบัติผลึกด้วยเทคนิคใหม่เพื่อเพิ่มอัตราการละลายของตัวยาคือการเตรียมตัวยารูปอสัณฐานร่วม (co-amorphous) ซึ่งเป็นเทคนิคที่น่าสนใจที่สามารถหลีกเลี่ยงข้อจำกัดของระบบกระจายตัวของแข็งและผลึกร่วมได้
คำสำคัญ
การละลาย, สมบัติผลึก, ระบบกระจายตัวของแข็ง, ผลึกร่วม, อสัณฐานร่วม