บทคัดย่อ
สมุนไพรเจียวกู่หลาน หรือ ปัญจขันธ์ เป็นสมุนไพรจีนที่มีสรรพคุณช่วยลดไขมันและน้ำตาลในเลือด การศึกษาทั้งในหลอดทดลอง ในสัตว์ทดลอง และในมนุษย์ พบว่าสารสกัดจากสมุนไพรนี้มีฤทธิ์เกี่ยวข้องกับการรักษาโรคเบาหวานผ่านทางหลายกลไก เช่น การยับยั้งเอนไซม์ที่เกี่ยวกับกระบวนการเมทาบอลิซึมของกลูโคส การกระตุ้นการหลั่งอินซูลิน การเพิ่มความไวต่ออินซูลิน เป็นต้น และยังมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระที่คาดว่ามีความเกี่ยวข้องกับการรักษาภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน ซึ่งสารองค์ประกอบสำคัญที่ออกฤทธิ์ดังกล่าวส่วนใหญ่เป็นสารกลุ่มซาโปนิน ซึ่งพบเป็นองค์ประกอบหลักในสมุนไพรเจียวกู่หลาน นอกจากนี้การทดลองทางคลินิกในมนุษย์พบว่าสารสกัดด้วยน้ำจากเจียวกู่หลานสามารถช่วยลดน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานได้และไม่พบอาการไม่พึงประสงค์ อย่างไรก็ตามงานวิจัยในมนุษย์มีข้อจำกัดหลายประการโดยเฉพาะเรื่องจำนวนผู้ป่วยในงานวิจัยและระยะเวลาในการใช้ที่เป็นแบบระยะสั้น ซึ่งยังมีความจำเป็นต้องมีการศึกษาวิจัยในคนจำนวนมากขึ้นและมีการติดตามความปลอดภัยในระยะยาวเพื่อประเมินความปลอดภัยในการใช้ นอกจากนี้รูปแบบผลิตภัณฑ์ที่ต่างกันในท้องตลาดเป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ควรคำนึงถึงเมื่อต้องการแนะนำผู้ป่วยหรือผู้สนใจที่จะใช้สมุนไพรเจียวกู่หลาน เนื่องจากผลิตภัณฑ์มีความหลากหลาย มีมาตรฐานและวิธีการผลิตต่างกัน และแตกต่างจากที่ใช้ในงานวิจัยด้วย ดังนั้นจึงควรใช้สมุนไพรอย่างระมัดระวังและใช้เท่าที่จำเป็นเท่านั้น