บทคัดย่อ
บรรจุภัณฑ์ (Packaging) ตามคำนิยามของสำนักงานราชบัณฑิตยสภานั้น มีความหมายว่า ภาชนะหรือหีบห่อที่ใช้ ใส่สิ่งต่าง ๆ ซึ่งหากพิจารณาถึงบรรจุภัณฑ์สำหรับผลิตภัณฑ์ยา (Pharmaceutical packaging) นั้น จะพบว่า บรรจุภัณฑ์ มีบทบาทมากกว่าการทำหน้าที่เป็นเพียงภาชนะหรือหีบห่อ ซึ่งบรรจุภัณฑ์สำหรับผลิตภัณฑ์ยามีหน้าที่อีกหลายอย่าง ตั้งแต่การแสดงภาพลักษณ์เพื่อสร้างการจดจำ การระบุชนิด และข้อมูลของเภสัชภัณฑ์ เช่น สารออกฤทธิ์ เลขที่การผลิต และ วันหมดอายุ ไปจนถึงการเพิ่มความสะดวกในการขนส่ง การเก็บรักษาเภสัชภัณฑ์ ตั้งแต่ออกจากโรงงาน จนถึงเวลาที่มีการ ใช้งานจริง นอกจากนี้บรรจุภัณฑ์ยังมีบทบาทสำคัญในการกำหนดอายุการเก็บรักษา (shelf-life) ของเภสัชภัณฑ์แต่ละชนิด ซึ่งความนิยมของบรรจุภัณฑ์ในแต่ละช่วงเวลาก็จะแตกต่างกันไปตามปัจจัยที่เกี่ยวข้องต่าง ๆ อาทิ การเปลี่ยนแปลงของ เภสัชภัณฑ์ที่มีข้อจำกัดด้านรสชาติและกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ ให้อยู่ในรูปของบรรจุภัณฑ์ของแข็ง เช่น ยาเม็ด หรือแคปซูล ส่งผลให้เกิดการพัฒนาบรรจุภัณฑ์รูปแบบใหม่ เช่น บลิสเตอร์แพค (Blister pack) ได้รับความนิยมสูงขึ้น ซึ่งการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว นอกจากจะเพิ่มอายุการเก็บรักษาเภสัชภัณฑ์และความสะดวกในการบริหารยาของผู้ป่วยหรือบุคลากรทางการแพทย์แล้ว ยังส่งผลดีต่อผู้ผลิตอีกหลายประการ อาทิ ประหยัดพื้นที่ในการสำรองวัตถุดิบสำหรับบรรจุภัณฑ์และเพิ่มความสะดวกในการขนส่งอีกด้วย